Muqaddima 2 / 1 QISIMLAR, 500 yillik bilim beradigan kitob, Ibn Xaldun Muqaddima

📚 Muqaddima (2-qism) haqida to‘liq ma’lumot

🧠 Muallif: Ibn Xaldun (1332–1406)

To‘liq ismi: Abdurrahmon ibn Muhammad ibn Xaldun al-Hadramiy. U tarixchi, faylasuf, iqtisodchi va sotsiolog sifatida tanilgan. “Muqaddima” uning eng mashhur asaridir va zamonaviy ijtimoiy fanlarning poydevorlaridan biri hisoblanadi.

📖 Muqaddima asarining tuzilishi

"Muqaddima" asari aslida Ibn Xaldunning katta tarixiy asari "Kitab al-Ibar"ning kirish (ya'ni muqaddima) qismidir. Bu kirish shunchalik chuqur va ilmiy bo‘lganki, alohida asar sifatida tan olingan.

Asar 6 kitob (bob)dan iborat. Har bir kitobda jamiyat, iqtisod, siyosat, din, fan va madaniyat haqida chuqur mulohazalar yuritiladi.

✍️ 2-QISM (ikkinchi kitob) haqida batafsil:

Mavzusi: "Jamiyat va inson tabiatining ijtimoiy xususiyatlari"

Bu qismda Ibn Xaldun quyidagi muhim fikrlarni bayon etadi:

1. Inson – ijtimoiy mavjudot

• Inson tabiatan yolg‘iz yashay olmaydi.
• Hayotini davom ettirish va xavfsizlikni ta’minlash uchun jamiyat zarur.
• Jamiyat – insoniyat taraqqiyotining asosi.

2. Asabiyya (qabila birdamligi)

• Jamiyatning barqarorligi va davlat qurilishining ildizi – asabiyya.
• Aynan qabilaviy birliklar kuchli davlatlar asoschisi bo‘ladi.
• Biroq bu birlik kuchli bo‘lsa ham, vaqt o‘tishi bilan yemiriladi.

3. Mehnat taqsimoti va iqtisodiy faoliyat

• Har kimning o‘z vazifasi bor: dehqon, hunarmand, savdogar va boshqalar.
• Ishlab chiqarish va mehnat taqsimoti jamiyatni taraqqiy ettiradi.
• Boylik – inson mehnati mahsuli.

4. Shaharlashuv (urbanizatsiya)

• Qishloqlardan shaharlar rivojlanadi.
• Shaharlarda madaniyat, ilm-fan va siyosat markazlari shakllanadi.
• Biroq shaharliklar hashamat va qulayliklarga o‘rganib, asta-sekin qudratni yo‘qotadilar.

🕰️ Asarning ahamiyati:

• Ibn Xaldun tarixni tasodifiy voqealar emas, balki qonuniyatlarga asoslangan hodisa sifatida tahlil qiladi.
• Sotsiologiya, siyosatshunoslik, iqtisodiyot va falsafaga oid zamonaviy tushunchalarni 500 yil oldin oldindan sezgan.
• U nafaqat o‘z davrining, balki butun tarixning eng yirik ijtimoiy mutafakkirlaridan biri hisoblanadi.

📌 Muqaddimadan mashhur iqtiboslar (2-qismdan):

“Insonlar bir-birlariga ehtiyojmand bo‘lib yaratilgan. Ularning hamkorligi hayotning garovidir.”

“Asabiyya kuchi yo‘qolgan jamiyat uzoq yashamaydi.”

📖 "Muqaddima" – Sivilizatsiyalarni tushunish kaliti

✨ Ibn Xaldun kim?

Ibn Xaldun (1332–1406) – arab tarixchisi, faylasufi va iqtisodchisi bo‘lib, u zamonaviy sotsiologiya va tarixshunoslikning asoschilaridan biri hisoblanadi. U Tunisda tug‘ilgan va Andalusiya, Shimoliy Afrika hamda Misrda yashab ijod qilgan. Uning "Muqaddima" asari tarix fani rivojida inqilobiy ahamiyatga ega bo‘lgan.

🔍 "Muqaddima" kitobining asosiy g‘oyalari

1️⃣ Sivilizatsiyalar evolyutsiyasi

Ibn Xaldun davlatlarning va jamiyatlarning rivojlanishini tabiiy jarayon sifatida ko‘radi. U jamiyatlarning uch asosiy bosqichi borligini ta’kidlaydi:

Ko‘chmanchi va qabilaviy hayot – bu bosqichda odamlar oddiy, kuchli jismoniy va mental jihatdan bardoshli bo‘lishadi.

Shahar va madaniy taraqqiyot – taraqqiyot oshishi bilan odamlar qulaylik va hashamatga intiladi, iqtisodiyot rivojlanadi.

Inqiroz va tanazzul – jamiyat haddan ortiq farovonlashgani sari axloqiy inqiroz boshlanadi va sivilizatsiya zaiflashib, parchalanishga yuz tutadi.

2️⃣ Ijtimoiy birlik va "asabiyya" tushunchasi

"Asabiyya" – ya’ni ijtimoiy birdamlik, Ibn Xaldun uchun jamiyat mustahkamligining asosiy omili hisoblanadi. Kuchli ijtimoiy birlik davlatni barqaror qiladi, lekin hashamat va ortiqcha qulaylik asabiyyani zaiflashtiradi.

3️⃣ Iqtisodiyot va soliqlar nazariyasi

Ibn Xaldun iqtisodiyotni tushuntirishda quyidagi tamoyillarni ilgari surgan:

Kam soliq – katta daromad: Agar soliqlar yuqori bo‘lsa, tadbirkorlar va ishbilarmonlar ishlab chiqarishdan voz kechadi, natijada davlat daromadi kamayadi.

Davlat va iqtisodiyot bir-biriga bog‘liq: Davlat iqtisodiyotni rag‘batlantirishi va ishlab chiqarishni qo‘llab-quvvatlashi kerak.

4️⃣ Ilm-fan va falsafa roli

Ibn Xaldun ilm-fanni jamiyatning eng muhim asosi deb bilgan. Uning fikricha:

✔️ Ilm-fan rivojlanmagan jamiyatlar doim orqada qoladi.

✔️ Tarix – faqat voqealar ro‘yxati emas, balki ularning sabab va oqibatlarini tushunish kerak.

📚 "Muqaddima"ning hozirgi zamon uchun ahamiyati

Ibn Xaldunning g‘oyalari bugungi kunda ham dolzarb:

✔️ Iqtisodiy strategiyalar – Kam soliq va biznesga erkinlik berish g‘oyasi ko‘plab zamonaviy iqtisodiy modelga mos keladi.

✔️ Jamiyat rivojlanish qonuniyatlari – Ko‘plab davlatlarning yuksalishi va qulashiga ta’sir etuvchi jarayonlarni tushuntirib beradi.

✔️ Siyosiy barqarorlik – Davlatlar kuchli ijtimoiy birlikni saqlashlari muhim ekanini isbotlaydi.

🛍 Marketpleysga mos keladigan marketing tavsifi (uzoqroq versiya)

📖 "Muqaddima" – 500 yillik donishmandlik manbai!

🔹 Har qanday davlat yoki jamiyat qanday rivojlanadi?

🔹 Nega ba’zi davlatlar gullab-yashnasa, boshqalari tanazzulga yuz tutadi?

🔹 Iqtisodiyot va siyosat qanday bog‘liq?

Bu savollarga javob topmoqchimisiz? Unda Ibn Xaldunning "Muqaddima" kitobi aynan siz uchun!

📚 Nega bu kitobni o‘qishingiz kerak?

✅ Tarix va sotsiologiya ilmining eng buyuk asari

✅ Iqtisodiyot, siyosat va jamiyat haqida chuqur tushuncha beradi

✅ 500 yildan beri dunyo olimlari undan ilhom olib kelmoqda

💡 Sizga bu kitob kerak, agar:

✔️ Kelajakdagi jamiyat qanday bo‘lishini tushunishni istasangiz

✔️ Davlatlar va iqtisodiy tizimlar qanday ishlashini bilmoqchi bo‘lsangiz

✔️ Hayotiy tajribangizni boyitishni xohlasangiz

⚡️ Cheklangan aksiya!

📦 Hoziroq buyurtma bering va ilm olamiga sho‘ng‘ing!

"Muqaddima" 500 Yillik bilim beradigan kitob Ibn Xaldun

Yumshoq muqovada

📖 Dunyoga mashhur asar – Ibn Xaldunning “Muqaddima”si endi o‘zbek tilida! Kitobxonlar tomonidan uzoq kutilgan bu kitobning 1-jildi nashrdan chiqadi. Ushbu asar o‘zining falsafiy va tarixiy mulohazalari bilan butun dunyoda e’tirof etilgan bo‘lib, har bir satri sizni o‘ylash va yangi fikrlar sari yetaklaydi.

Tarix, falsafa va ijtimoiy fanlarga bo‘lgan qiziqishni uyg‘otadigan, insoniyat tarixiga yangi nazar tashlaydigan eng nufuzli asarlardan biri — Ibn Xaldunning “Muqaddima” kitobi tez orada qo‘lingizda bo‘ladi!

Siz birinchilar qatorida bu bebaho asarga ega bo‘lishni xohlaysizmi? U holda, oldindan buyurtma berish imkoniyatini boy bermang.